ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 1821

Κατά την επανάσταση του 1821, στην ευρύτερη περιοχή έδρασαν σπουδαίοι αγωνιστές, όπως ο μεγάλος αρχιστράτηγος Γεώργιος Καραϊσκάκης και ο οπλαρχηγός Κώστας Βελής. Την περίοδο αυτή, η πόλη θα ερημώσει εξ αιτίας λοιμού, ενώ θα ξαναγεννηθεί και θα γίνει επίσημα δήμος το 1882, ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους (18 Αυγούστου 1881).

Ο Γ. Καραϊσκάκης, υπασπιστής του Αλή πασά και αργότερα αρχηγός του αρματολικίου των Αγράφων και στρατάρχης της Ρούμελης, γεννήθηκε στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας το 1780 και έπεσε στη μάχη του Φαλήρου το 1827. Υπήρξε μια από τις πιο εξέχουσες φυσιογνωμίες του αγώνα της ανεξαρτησίας.

Η περιοχή των Αγράφων υπήρξε ο καταλληλότερος τόπος για τη δράση Κλεφτών και Αρματολών, αφού η τουρκική εξουσία δεν έφτασε ποτέ ως εδώ με τη σκληρή και καταπιεστική μορφή της. Πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, πολλοί και σπουδαίοι οπλαρχηγοί έδρασαν εδώ, όπως ο Κατσαντώνης, ο Καραϊσκάκης, ο Λιακατάς, ο Στουρνάρης, ο Δίπλας, ο Ράγκος και άλλοι.

Αυτός όμως που κήρυξε επίσημα θα λέγαμε την επανάσταση στα  Άγραφα, ήταν ο Κώστας Βελής. Είχε γεννηθεί το 1770 μ.Χ. στο Κεράσοβο (σημερινό Κερασοχώρι) Ευρυτανίας. Υπήρξε αρχικά γραμματέας του Αλή - Πασά και στη συνέχεια πρωτοπαλίκαρο του περίφημου Βέλη Γκέκα. Ο τελευταίος του ανέθεσε πολλές σπουδαίες στρατιωτικές υποθέσεις, τις οποίες εκτέλεσε με επιτυχία, έχοντας ως πρότυπο του τον ίδιο το Βέλη Γκέκα· γι' αυτό και τον ονόμασαν Βέλη, ενώ το πραγματικό του επώνυμο ήταν Στεργιόπουλος. Αργότερα ο Αλή Πασάς τον έκαμε βοεβόδα της Μακεδονίας, ενώ ο γενικός αρχηγός των σουλτανικών στρατευμάτων Χουρσίτ Πασάς τον διόρισε βοεβόδα της Θεσσαλίας.

Την Άνοιξη του 1821 ο Κώστας Βελής, ύψωσε τη σημαία του σταυρού στα Άγραφα και κυκλοφόρησε διάφορες προκηρύξεις, μία από τις οποίες έγραφε τα εξής:

Αδελφοί,

Ήλθε η ώρα με το θέλημα του Θεού να ελευθερώσουμε την πατρίδα από την τυραννία την τουρκική· λοιπόν άμα λάβετε το παρόν μου, να πάρετε τα άρματα σας και να ερθήτε όπου σας περιμένω εδώ, εντός τριών ημερών διότι ο καιρός δεν μας περιμένει περισσότερο· να είμαστε έτοιμοι να κάμουμε το χρέος μας στην πατρίδα.

Κεράσοβο, 10 Μαΐου 1821

ο αδελφός σας

ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΛΗΣ

Πολλοί ένοπλοι ήλθαν κοντά του και αφού προμηθεύτηκαν πολεμοφόδια από το Μεσολόγγι, τα αποθήκευσαν στο μοναστήρι της Σάικας, πιο πάνω από το Καροπλέσι Καρδίτσας. Έδωσε πολλές μάχες με τους Τούρκους στο Βλάσδο (Μοσχάτο), στο Παλιόκαστρο (Μητρόπολη), στη Ρεντίνα, στη Λοξάδα, στο Φράγκο, στο Φανάρι, στα Κανάλια της Καρδίτσας και σε άλλα μέρη. Προξένησε μεγάλες απώλειες σ' αυτούς, αλλά περικυκλώθηκε από πολυάριθμους εχθρούς στη Φωτιάνα (Αηδονοχώρι) κοντά στη Ρεντίνα και πιάστηκε ζωντανός. Τον μετέφεραν σιδηροδέσμιο στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης και αφού τον βασάνισαν, για να μαρτυρήσει τα μυστικά της Φιλικής Εταιρείας, χωρίς όμως αποτέλεσμα, έκαμαν το σώμα του κομμάτια και το πέταξαν στα άγρια θηρία.

Τρία χρόνια αργότερα η επαναστατημένη πατρίδα αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες που πρόσφερε ο Κώστας Βελής, αλλά και για να τιμήσει τη μνήμη του, προβίβασε το γιο του Γεώργιο στο βαθμό του στρατηγού.